Slimme technologie in huis wordt dankzij design steeds onzichtbaarder. Maar technologie die je niet ziet maakt ook de risico’s van diezelfde technologie onzichtbaar. Tijd voor strenge regels rondom slimme tech.
Een glimp geven van wat ons op technologisch vlak allemaal te wachten stond. Dat was het idee achter Het Huis van de Toekomst, dat in 1989 zijn deuren opende in Rosmalen. De futuristische woning zat vol slimme tech, variërend van schermen om mee te videobellen tot een met je stem aan te sturen dak. Alleen maar even ‘dak open’ zeggen was genoeg om de glazen overkapping zich als een bloem open te laten vouwen. Veel van de technologie uit het door sterrenkundige Chriet Titulaer bedachte huis heeft inmiddels een weg naar onze woonkamer gevonden. Het geautomatiseerde huis is geen toekomst meer, maar realiteit.
Speakers, televisies en stofzuigers reageren op onze stem, thermostaten, lampen en rookmelders laten zich van waar ook ter wereld bedienen en met één tik op je smartphone kijk je dankzij knappe camera’s live mee in je huiskamer. Je huis geeft je zelfs een seintje als er iets mis is, zoals brand of inbraak. Of wanneer de postbode aan de deur staat. En al die tech praat niet alleen met jou, maar vaak ook met elkaar. Het installeren ervan is vaak ook een eitje. Moest ik tien jaar geleden nog mijn meterkast overhoop halen om een slimme energiemeter op te hangen, anno 2019 werkt alles veelal volgens het principe: inpluggen en klaar.
Slimme technologie is in huis overal om ons heen. Maar we zien er weinig van. Domotica (de officiële term voor huisautomatisering) gaat dankzij design naadloos op in ons huis. Het verstopt zich als het ware in wat we toch al hebben. De eerste koelkasten die voor je bij houden wanneer voedingswaren over de datum gaan zijn al te koop. Aan de buitenkant zie je weinig van die tech. Met uitzondering van een in de deur geïntegreerde tablet, waarmee de koelkast ook boodschappen voor je kan bestellen. Ook de eerste slimme weegschalen, spiegels en zelfs ramen (die zich vanzelf verduisteren als de zon fel wordt) zijn al onderweg.
Lelijke witte schakelkastjes
Dat domotica zichzelf zo onzichtbaar mogelijk maakt is niet verwonderlijk. We kijken met zijn allen nou eenmaal liever naar mooi design dan naar een stapel lelijke witte schakelkastjes, die zo groot zijn dat ze áltijd in je blikveld vallen. Het X10-systeem, in de jaren 70 van de vorige eeuw het eerste echte domoticasysteem op de markt, was een ontzettende blikvanger. Om alle verkeerde redenen.
Zichtbaar aanwezige techniek zit de laatste jaren sowieso in het verdomhoekje. Vooral de televisie moet het ontgelden. Dat grote, zwarte vlak is wel heel erg aanwezig in je woonkamer. Daar zitten we niet meer op te wachten. Techfabrikanten snappen dat en spelen daar op in. Samsung kwam in 2017 al met The Frame, een televisie die wanneer hij uitstaat een foto of kunstwerk laat zien. Een jaar later bouwde het Zuid-Koreaanse techbedrijf een tv die ‘doorzichtig’ wordt wanneer hij uitstaat: camera’s filmen wat er achter de tv gebeurt en laten dat zien op het scherm. Concurrent LG maakte op zijn beurt een televisie die zichzelf oprolt wanneer hij uitstaat.
De genoemde televisies van Samsung en LG verstoppen zich in het zicht. Ook andere tech doet dat al. De dit jaar op de markt gebrachte Symfonisk-speakers van IKEA doen ook dienst als lamp of boekenplank. En IKEA’s Fyrtur- en Kadrilj-rolgordijnen zien er exact zo uit als andere rolgordijnen, maar rollen op stemcommando omhoog en omlaag.
Verstopte risico’s
Bijna alle tech die je nu in huis om je heen ziet, gaat zich in de toekomst verstoppen. Een ‘mooie’ ontwikkeling, zeker letterlijk. Maar ook een die risico’s met zich meebrengt. Alle technologie die je aan internet hangt is in principe te kraken. In september nog onthulde RTL Nieuws dat hackers mee kunnen kijken met camera’s van de Chinese merken Apexis en Sumpple. Met als gevolg dat ze in babykamers konden gluren én op afstand tegen baby’s konden praten.
Een camera in het zicht herinnert je eraan dat je gefilmd wordt. Een slimme speaker op de schouw kan je het gevoel geven dat je wordt afgeluisterd. Maar technologie die onzichtbaar is doet dat niet. En dat terwijl domotica stilletjes heel veel informatie over je verzamelt, én weggeeft. Een slimme thermostaat die aanspringt wanneer jij de straat in komt rijden, laat wanneer hij gekraakt is precies aan criminelen zien of je thuis bent. Wat voor jou een handigheidje is (het is best fijn als het lekker warm is als je thuis komt), is tegelijkertijd ook heel gevaarlijk.
Samen met de Europese Commissie werkt de Nederlandse overheid aan een keurmerk voor slimme apparaten. Dat keurmerk moet gebruikers garanderen dat de gadgets die ze in huis halen veilig zijn. Het is te hopen dat het keurmerk – dat in 2021 klaar moet zijn – aan hele strenge regels gebonden is. Het Huis van de Toekomst in Rosmalen is door de jaren heen van bijna alle slimme snufjes ontdaan. Als het domotica-keurmerk niet doet wat het belooft, raad ik iedereen aan met zijn eigen huis hetzelfde te doen.
Dit artikel verscheen eerder in